Sunday, May 24, 2009

मातेको मान्छेको भाषण ः माध्यरातपछिको सडकसित

वैरागी काइँला


आधारातपछि
सक्सी दोकानबाट म के निस्किएको छु ः
प्रत्येक खोंगी र खोरभित्रबाट
पखेट फट्फटाउँदै व्रि्रोहाको
कुखुराका भाले बासेर मेरो स्वागत गर्दछन् ।
यहाँको बातावराणको निम्ति
यहाँको निर्जीवताको निम्ति
यहाँको व्यवस्थाको निम्ति
मेरो सक्सीको गन्धले भिजेको निश्वास पनि
आज, ठुलो आँधीसरह भइसकेकेा छ
सडकका दुवैतिर लाम लागेका यी आलिशान भावनहरु
आफ्नो जगसहित आफ्नो कमजोरि माटोमुनि गाडिदिनु
अब, अब, अब लड्नलाई तयार छ ।
आज मेरो प्रत्येक पाइलामा यौटा-यौटा भूकम्प छ ।
आज मेरो प्रत्येक अनुभवमा यौट -यौटा ज्वालामुखी पड्कन
तैयार छ ।
कसरी बसेछु यो उमेरसम्म
यौटा पाइलासम्म पनि नअटाउने
ढल्न लागेका यी साँगुरा घरहरुमा -
मलाई दुःख लाग्छ ः
अझै सुत्छन् गनेउलाझै गुजुल्टिएर
आत्म-पराजित मानिसहरु
धरतीको अस्वस्थ्यकर घरहरुमा,
अनि यति अबेरसम्म -
आज मेरो विशाल्ता पृथ्वीमाथि अटाउदैन
यो सडकभरिको देशमाथि सास थुन्छ ।
अनि मैले सडकभरि आँदाखाँद गरेर हिड्दा
मानिस भन्छन्- यो मातेको छ ।,
छेउ लागेर बाँयापट्ट िहिंड्नु पर्छ -
हो हामीले छेउ लागेर हिंडनु पर्छ ।
धेरैले सडकमाथि अटाएर हिंड्नु पर्छ ।
गगनचुम्बी भवन र धरहराका
सिरान-सिरानका कोठाभित्र
रात-रातभरि बल्दछन्.......नीलो-नीलो गुलुप ः
लाटकोकोसेराका आँखाहरु,
यहाँ रातभरि लाटकोसेराले आँखा देख्दछन,
यहाँ रातभारि लाटकोसेराले कसकसको बाटो ढुक्छ -
टाउकोभरि अफिसको कागजपत्रका अक्षर,
छातिभरि अफिसको दिवाल घडीका काँटाहरु
फेरिनै आटेका पर्ूजाजस्ता जिन्दगी
काँधमाथि टाउको लतारेर यो सडकमाथि हिंडदछन्,
यिनलाई घिसारेर हिंडदछन्
अनुहार नभएका मानिस, अँध्यारोका खुट्टाले टेकेर
रात-रातभरि यो सडकमाथि !
फलतः आजकाल सडक घटेको छ ।
कसले चोर्दछ सडकका छेउकुनाहरु -
किन घट्दछन यो सडक प्रत्येक रातको आगमनसित -
यो सडकलाई उधारेर फेरि ठुलो पार ............
जब म भन्छु, छेउको मर्ुख पुलिस
मलाई पक्रन तयार छ किनकी म मातेको छु !
अनि रक्सीले छात्ति भरेपछि
मलाई पनि लाग्छ कि मभित्र यत्ति विशाल्ता आइसक्यो,
कि यो सडकको संकर्ीण्ातामा अब अब नअटाउने भइसकेको छु !
इन्जिनियरले सुनुन्
नेता, प्रध्यापक र कविहरुले सुनुन्
इतिहासको प्रत्येक आन्दोलनले सुनुस्
यर्सथ, पोष्ट अफिसको पेटीबाट
म वक्तव्य प्रसारित गर्दछु ः
ए सडक हो !
यौटा मानिस तिमीमाथि हिंडदै छ,
म अटाइनँ त्रि्रो फैलावटमा
थर्सथ, म हुकुम गर्दछु .....
अझै तिमीहरु-फट्टदिेऊ, च्यात्तिदेऊ, फैलिदेऊ......
त्रि्रो फैलावटको सीमामाथि अतिक्रमण गर्ने
प्रतिक्षण इतिहास बनिरहेका क्षणसित
यी ठूलठूला बिल्डिङका पेटीहरु
मात्र कोतपर्वका विजेताका
मात्र शासन गर्ने परिवारका
प्रशस्ति र वंशावली लेखिएका इतिहासका इतिहास नाङ्गा पन्ना जस्ता
यी पेटीहरुलाई
मुटुदेखि मस्तिष्कसम्म निरिने गरेर
तिमीले च्यात्तिदेऊ........फाट्टदिेउ......
कोलम्बसको पैतालाले
यस सडकमाथि टेक्न पाउनु पर्छ ।
यौटा व्रि्रोहले यहाँ शिर उचालेर हिंड्न पाउनु पर्छ ।
यर्सथ, म हुकुम गर्दछ ः
ए सडक हो !
अझै च्यात्तिदेऊ.......अझै फाट्टदिेऊ....
जति खडल बन्दछ त्यत्ति नै
रक्सीको तरलताले भिजाएर
म, मेरो सद्भावनाले रसाइदिन्छु
म मेरो विशाल्ताले ढाकिदिन्छु
नत्र ता म यहाँ अटाउनै सकिनँ,
नत्र ता बिहान नौ बजे स्कूलको बखत
सानो बालकलाई
उसको आमा र मैले कसरी स्कूल पुर्‍याउनु यहाँबाट
जहाँ अटाउदैन यौटा खुट्टाको पनि पैतालाको फैलावट !
सयौ बूटले प्रतिक्षण किच्चिएर
मोटरका चक्काले प्रतिक्षण पिल्सिएर
लम्पसार र उत्तानो परिसकेका ए जिन्दागी हो !
निष्त्रिmयताको हुस्सुले थुनिएर
साइनबोर्डका खम्बाले सीमित
घुम्तिघुम्तिले टुक्राटुक्रा खण्डित
चक्रवर्तीको चोइटिएका पराक्रमको सहस्र चोइटा......
ए सडक हो !
अश्वमेध यज्ञका घोडा खेदेर विश्वविजयमा बढेका
सगरका ए शापित सहस्रदश पुत्र हो !
आकाशबाट बोतलको र्स्वर्गङ्गाको जल
भगीरथको आस्थाले र्छर्किहेछु तिमीमाथि,
त्रि्रो निधारमाथि, आँखामाथि, छात्तिमाथि !
यो जो बगाइरहेछु बोतलका बोतल....
सक्सी सडकमाथि,
थोपाथोपा पिएर
उठ, उठ बोरिएर ए मेरा पिताहरु हो !
ए सगरका शापित सहस्रदश पुत्र हो !
अनि एस पल्ट हिमालजत्रो मुठीले
क्षितिजका गहबाट कचेराको कुइरो पुछेर
मसित हेरिदेऊ.......प्रथमपल्ट ः
आँखाले भ्याउञ्जेलसम्म
हामी हाम्रो चारैतिर
विजयका निम्ति युद्धभूमी र
जिन्दगीका निम्ति उज्यालै उज्यालोमात्र देख्दछौं !